Trần Quang Minh*

Tóm tắt

Trong hơn một thập kỷ qua, kể từ năm 2000 đến nay, quan hệ Việt Nam - Nhật Bản đã phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Cũng trong thời gian này, Nhật Bản đã có những điều chỉnh chính sách quan trọng đối với Việt Nam, đặc biệt là trong các lĩnh vực kinh tế và chính trị. Bài viết này tập trung phân tích những điều chỉnh chính sách chủ yếu của Nhật Bản đối với Việt Nam trong các lĩnh vực hợp tác về thương mại, đầu tư và ODA.

Kể từ những năm đầu thế kỷ 21 đến nay, quan hệ hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Nhật Bản đã bước vào một thời kỳ phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết, được minh chứng bằng những dấu mốc quan trọng trong quan hệ chính trị - ngoại giao giữa hai nước[1]. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ trong quan hệ chính trị - ngoại giao giữa Việt Nam và Nhật Bản, chính sách đối ngoại của Nhật Bản đối với Việt Nam cũng đã có những sự điều chỉnh quan trọng theo hướng xây dựng quan hệ đối tác chiến lược ổn định, lâu dài, vì hòa bình và sự phồn vinh ở châu Á. Bài viết này sẽ đề cập đến những điều chỉnh chủ yếu trong chính sách của Nhật Bản đối với Việt Nam trong lĩnh vực hợp tác kinh tế (thương mại, đầu tư, và ODA) kể từ đầu thế kỷ 21 đến nay (Chi tiết xem file đính kèm).

* TS, Viện nghiên cứu Đông Á – Thái Bình Dương

[1]. Năm 2002, nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Nhật Bản Koizumi, hai nước đã tuyên bố thiết lập quan hệ “Đối tác tin cậy, ổn định lâu dài”. Năm 2004, trong chuyến thăm Việt Nam của Ngoại trưởng Nhật Bản, hai bên đã ra Tuyên bố chung xác định “Vươn tới tầm cao mới của quan hệ đối tác bền vững”. Năm 2006, nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Nhật Bản, Shinzo Abe, hai nước đã ra Tuyên bố chung “Hướng tới đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở Châu Á”. Năm 2007, nhân chuyến thăm cấp Nhà nước tới Nhật Bản của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, nguyên thủ hai nước đã ký Tuyên bố chung về việc “Làm sâu sắc hơn quan hệ Việt Nam và Nhật Bản” và “Chương trình hợp tác hướng tới quan hệ đối tác chiến lược”. Năm 2009, nhân chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh, hai bên đã ký Tuyên bố chung về "Quan hệ đối tác chiến lược vì hoà bình và phồn vinh ở Châu Á", nhất trí đưa quan hệ hai nước lên tầm đối tác chiến lược. Năm 2010, nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Nhật Bản, Naoto Kan, Thủ tướng hai nước đã ký “Tuyên bố chung Việt Nam-Nhật Bản về phát triển toàn diện quan hệ đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở Châu Á”. Năm 2011, trong chuyến thăm Nhật Bản của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, hai bên đã ký "Tuyên bố chung triển khai hành động trong khuôn khổ đối tác chiến lược vì hòa bình và phồn vinh ở Châu Á giữa Việt Nam và Nhật Bản". Năm 2014, trong chuyến thăm cấp nhà nước Nhật Bản của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, hai bên đã ký “Tuyên bố chung Việt Nam-Nhật Bản về thiết lập quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á”. Năm 2015, trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, hai bên đã ra “Tuyên bố về tầm nhìn chung quan hệ Việt Nam - Nhật Bản”; https://www.tienphong.vn/xa-hoi/nhung-cot-moc-quan-trong-trong-quan-he-viet-nam-nhat-ban-1125573.tpo